چند و چون «سعید شدن شقی» و «شقی شدن سعید» در دنیا

موضوع بحث : سعید شدن شقی و شقی شدن سعید در دنیا

 

طرح مطلب :

روایاتی داریم مبنی بر آنکه سعادت و شقاوت انسان، نه فقط در این دنیا بلکه قبل از ولادت انسان معلوم است.

اَلشَّقِیُّ شَقِیٌّ فی بَطْنِ اُمِّهِ وَ السَّعیدُ سَعیدٌ فی بَطْنِ اُمِّهِ  (توحید، 356)

 

به دور از دیدگاه‌های جبرگرایانه، این مطلب را می‌توان از دو منظر بیان نمود :

1. انسان در عوالمی قبل از این دنیا بنا بر اختیار خود امتحاناتی را داشته و در آنها شقی یا سعید شده اند.
2. خداوند عالم در علم خود شقی و سعید بودن انسانها را قبل از ولادت و اختیارداری آنها می‌داند (البته علم خدا علت سعید یا شقی شدن انسان نیست).

 

اما روایت دیگری نیز مطرح است که در آن معصوم علیه السلام می‌فرماید : خداوند بنده را از شقاوت به سعادت منتقل می‌کند؛ ولی از سعادت به شقاوت منتقل نمی کند.

إِنَّ اللَّهَ یَنْقُلُ‏ الْعَبْدَ مِنَ الشَّقَاءِ إِلَى السَّعَادَةِ وَ لَا یَنْقُلُهُ مِنَ السَّعَادَةِ إِلَى الشَّقَاَء  (توحید، 358)

 

استاد گرامی با ذکر روایاتی که در آن به امتحانات قبل از این دنیا اشاره شده، می‌فرمایند : «در آن عالم مسلّم شد که سعدا کیستند و اشقیاء کیانند». و می‌فرمایند : «برای سعدا حتم شد که وقتی به دنیا آمدند، سعیدند و شقی نخواهند شد».

 

بحثی که پیش می آید : حال سؤال این است که بر اساس این روایت، آیا آنانکه اهل سعادت شده‌اند، در این دنیا سعادتشان تضمین شده و قطعی است و دیگر واهمه شقی شدن را ندارند؟ یا خیر.